İnfertilite (Kısırlık)

Kısırlık yani infertilite; bir yıl boyunca düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebe kalamama anlamına gelir . 35 yaşın üzerinde bir kadınsanız ise, 6 aylık bir denemeden sonra hamile kalamama durumu infertilite olarak adlandırılır. Gebe kalabilme ancak canlı bebek sahibi olamama durumu da kısırlık demektir.

Hiç hamile kalamamış bir kadına primer infertilite teşhisi konulurken en az bir hamileliği olan bir kadına ikincil kısırlık (sekonder infertilite) teşhisi konulur.

Kısırlık sadece bir kadın sorunu elbette değildir. Erkekler de kısır olabilir. Aslında, erkekler ve kadınlar eşit derecede infertilite sorunları yaşamaktadırlar. Kısırlık vakalarının yaklaşık üçte biri kadın kısırlığına bağlanabilirken, erkeklerin sorunları kısırlık vakalarının üçte birini oluşturuyor. Vakaların geri kalan üçte biri, erkek ve kadın kısırlığının bir kombinasyonundan kaynaklanıyor olabilir veya bilinen bir nedeni olmayabilir.

Ne zaman doktora görünmeli??

En az bir yıldır düzenli olarak hamile kalmayı denemiyorsanız endişe etmeyin. 

Ancak aşağıdaki durumlar mevcutsa, infertilite konusunda çalışan bir kadın doğum hekiminize görünmenizi öneriyorum;

• 35 yaşından küçük en az bir yıldır gebe kalmaya çalışıyorsanız
• 35 yaşında veya daha büyük ve altı ay veya daha uzun süredir hamile kalmaya çalışıyorsanız
• 40 yaşın üzerindeyseniz
• Düzensiz adet dönemleriniz varsa
• Kasık ağrınız oluyorsa
• Bilinen kısırlığa dair teşhisiniz varsa
• Endometriozis veya pelvik enflamatuar hastalık teşhisi konmuşsa
• Birden fazla düşük yaptıysanız
• Kanser tedavisi gördünüzse

Partneriniz ise;

• Düşük sperm sayısı veya spermle ilgili diğer sorunları varsa
• Testis, prostat veya cinsel sorunlar öyküsü mevcutsa
• Kanser tedavisi geçirdiyse
• Küçük testisler veya skrotumda (testisler) şişme
• Ailenizde kısırlık sorunu olan diğer kişiler mevcutsa

Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşmenizi öneriyorum. Partneriniz bazı durumlarda kısırlıkla ilgilenen üroloğa yönlendirilecektir.

Kadınlarda kısırlığın yaygın nedenleri şunlardır:

• Ovulasyon yani yumurtlamaya dair sorunlar

(örneğin polikistik over sendromu (PCOS), kadınların anovulatuar infertilite nedeniyle doğurganlık kliniklerine başvurmasının başlıca nedeni)

• tüplerde tıkanıklık
• pelvik inflamatuar hastalık(PID) (tüberküloz gibi enfeksiyonlar neden olabilir)
• rahim problemleri
• önceden yapılmış olan tüplerin bağlanması
• endometriozis
• ileri anne yaşı
• Otoimmün sebepler (bağışıklık sistemi problemleri)

Yumurtlama sorunları aşağıdakilerden biri veya birkaçından kaynaklanabilir:

Hormon dengesizliği

Bir tümör veya kist

Anoreksi veya bulimia gibi yeme bozuklukları

Alkol veya uyuşturucu kullanımı

Tiroid bezi sorunları

Fazla kilo

Stres

Önemli ölçüde vücut yağ kaybına neden olan yoğun egzersiz

Son derece kısa adet döngüleri

Fallop tüplerinin veya uterustaki hasara aşağıdakilerden biri veya birkaçı neden olabilir:

Pelvik inflamatuar hastalık

Önceki bir enfeksiyon

Rahimdeki polipler, tüplerin başlangıç kısmını tıkayarak spermin tüplere ulaşmasını engelleyebilir

Endometriozis veya fibroidler- myomlar

Geçirilmiş cerrahiler ve yapışıklıklar

Kronik tıbbi hastalık

Önceki bir ektopik (tubal) gebelik

DES sendromu ( Düşük  veya erken doğumu önlemek için kadınlara verilen DES ilacı , çocukları için doğurganlık sorunlarına neden olabilir.)

Anormal servikal mukus da kadınlarda kısırlığa neden olabilir. Anormal servikal mukus, spermin yumurtaya ulaşmasını engelleyebilir veya spermin yumurtaya girmesini zorlaştırabilir.

Kısırlık tedavisini planlarken öncelikle tanı koymak için yapılacak tahlil ve tetkikler mevcuttur;

Erkekte basit bir sperm analizi (spermiogram) istenirken, kadında yumurtlama durumunun değerlendirilmesi için hormon tahlili, adetin ikinci ve üçüncü günü yumurta sayımının ve ultrasonun yapılması, yumurtlamanın değerlendirilmesi için adetin 21.günü progesteron hormonunun bakılması, adet bitince tüplerin açık olup olmadığını anlamak için ve rahmin iç yapısını anlamak için çekilen HSG (histerosalpingografi) yani rahim filmi, bazen rahim içinde şüpheli durumlarda çekilen sonohisterografi yani salin infüzyon sonografisi (SİS) gibi tahiller istenerek nedene yönelik araştırmalar yapılır.

Yüzde 25 oranında ise hiç bir neden bulunamaz ve açıklanamayan infertilite teşhisi konur.